Πολύ λιγότερο αισιόδοξο για τις αναπτυξιακές προοπτικές της Ελλάδας σε σχέση με τις προβλέψεις της κυβέρνησης εμφανίζεται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην τελευταία έκθεσή του για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, όπου τονίζει ότι η κρίση του κορονοϊού απέχει πολύ από το τέλος της, αν και προχωρά σε θετική αναθεώρηση προβλέψεων για την ύφεση του 2020.
Για την Ελλάδα, το Ταμείο εκτιμά ότι φέτος η συρρίκνωση του ΑΕΠ θα είναι 9,5%, λίγο μικρότερη από τις αρχικές προβλέψεις για ύφεση 10%. Για το 2021, δεν φαίνεται να συμμερίζεται το Ταμείο τις εκτιμήσεις που περιλήφθηκαν στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για ανάκαμψη του ΑΕΠ κατά 7,5% (ή 4,5% στο χειρότερο σενάριο), καθώς εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι μόλις 4,1%.
Οι προβλέψεις για το ΑΕΠ
Η ελληνική οικονομία θα έχει, σύμφωνα με το Ταμείο, αρκετά χειρότερες επιδόσεις από την οικονομία της ευρωζώνης, όπου το ΑΕΠ φέτος προβλέπεται να μειωθεί κατά 8,3%, ενώ το 2021 αναμένεται αύξηση κατά 5,2%.
Σε ό,τι αφορά το μακροπρόθεσμο ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, ένα δείκτη που έχει μεγάλη σημασία και για την εξέταση της βιωσιμότητας του χρέους, το Ταμείο παραμένει εξίσου απαισιόδοξο, όσο ήταν και το 2015, όταν εξέδωσε την έκθεση όπου αναγνώριζε ότι το ελληνικό χρέος δεν ήταν πλέον βιώσιμο. Παρά τις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει, ο μακροπρόθεσμος ρυθμός ανάπτυξης, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, έχει «κολλήσει» σε μόλις 1%.
«Η κρίση θα αφήσει βαθιά σημάδια»
Για την παγκόσμια οικονομία, τα συμπεράσματα της έκθεσης World Economic Outlook, όπως τα συνοψίζει η επικεφαλής οικονομολόγος του Ταμείου, Γκίτα Γκόπινατ, είναι:
- Ο κόσμος προσαρμόζεται στην κρίση της πανδημίας και, με τη στήριξη από κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες, η παγκόσμια οικονομία επιστρέφει από τα βάθη της κατάρρευσής της κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Η απασχόληση ανέκαμψε εν μέρει, μετά την πτώση της κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της κρίσης.
- Αυτή η κρίση απέχει πολύ από το να τελειώσει. Η απασχόληση παραμένει πολύ κάτω από τα προ-πανδημικά επίπεδα και η αγορά εργασίας έχει γίνει πιο πολωμένη με τους εργαζόμενους χαμηλού εισοδήματος, τη νεολαία, και τις γυναίκες να πλήττονται σκληρότερα. Οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι, με σχεδόν 90 εκατομμύρια ανθρώπους να αναμένεται ότι θα πέσουν σε ακραία στέρηση αυτό το έτος. Η ανάβαση είναι πιθανό να είναι μακρά, άνιση, και εξαιρετικά αβέβαιη. Είναι σημαντικό να μην αποσυρθεί πρόωρα η στήριξη της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
- Στις τελευταίες προβλέψεις μας, συνεχίζουμε να περιμένουμε μια βαθιά ύφεση το 2020. Η παγκόσμια ανάπτυξη προβλέπεται να είναι -4,4%, μια αναθεώρηση προς τα πάνω κατά 0,8% σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις του Ιουνίου. Το 2021 η ανάπτυξη προβλέπεται να ανακάμψει στο 5,2%, -0,2 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από την πρόβλεψή μας του Ιουνίου.
- Εκτός από την Κίνα, όπου η παραγωγή αναμένεται να υπερβεί τα επίπεδα του 2019 φέτος, η παραγωγή τόσο στις προηγμένες οικονομίες όσο και στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες προβλέπεται να παραμείνει κάτω από τα επίπεδα του 2019 ακόμη και το επόμενο έτος. Οι χώρες που βασίζονται περισσότερο σε υπηρεσίες έντασης επαφής (σ.σ.: όπως ο τουρισμός) και οι εξαγωγείς πετρελαίου αντιμετωπίζουν ασθενέστερες ανακτήσεις σε σύγκριση με τις οικονομίες που καθοδηγούνται από τη μεταποίηση.
- Η απόκλιση στις προοπτικές εισοδήματος μεταξύ των προηγμένων οικονομιών και των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων οικονομιών (εξαιρουμένης της Κίνας) που προκλήθηκε από αυτή την πανδημία προβλέπεται να επιδεινωθεί.
- Αυτή η κρίση πιθανότατα θα αφήσει βαθιά σημάδια μεσοπρόθεσμα, καθώς οι αγορές εργασίας χρειάζονται χρόνο για να επουλωθούν, οι επενδύσεις συγκρατούνται από την αβεβαιότητα και τα προβλήματα των ισολογισμών στον ιδιωτικό τομέα, ενώ η απώλεια της σχολικής εκπαίδευσης μειώνει το ανθρώπινο κεφάλαιο. Μετά την ανάκαμψη το 2021, η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί σταδιακά σε περίπου 3,5% μεσοπρόθεσμα. Η σωρευτική απώλεια της παραγωγής σε σχέση με την προβλεπόμενη πορεία πριν από την πανδημία προβλέπεται να αυξηθεί από 11 τρισεκατομμύρια για την περίοδο 2020-21 σε 28 τρισεκατομμύρια για την περίοδο 2020-25. Αυτό αποτελεί σοβαρή οπισθοδρόμηση στη βελτίωση του μέσου βιοτικού επιπέδου σε όλες τις ομάδες χωρών.
- Εξακολουθεί να υπάρχει τεράστια αβεβαιότητα γύρω από τις προοπτικές. Οι αυξανόμενοι περιορισμοί στο εμπόριο και τις επενδύσεις και η αυξανόμενη γεωπολιτική αβεβαιότητα θα μπορούσαν να βλάψουν την ανάκαμψη. Από την άλλη πλευρά, η ταχύτερη και πιο διαδεδομένη διαθεσιμότητα δοκιμών, θεραπειών, εμβολίων και πρόσθετων κινήτρων πολιτικής μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τα αποτελέσματα.
Μέτρα για την υγεία και τον περιορισμό της ζημιάς στην οικονομία
- Η σημαντική παγκόσμια δημοσιονομική στήριξη, κοντά στα 12 τρισ. δολ. και οι εκτεταμένες μειώσεις επιτοκίων, οι ενέσεις ρευστότητας και οι αγορές περιουσιακών στοιχείων από τις κεντρικές τράπεζες βοήθησαν να σωθούν ζωές και μέσα βιοπορισμού και να αποτραπεί μια οικονομική καταστροφή. Υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν για να διασφαλιστεί η διαρκής ανάκαμψη: Πρώτον, απαιτείται μεγαλύτερη διεθνής συνεργασία για τον τερματισμό αυτής της κρίσης στον τομέα της υγείας. Εάν οι ιατρικές λύσεις μπορούν να διατεθούν ταχύτερα και ευρύτερα σε σχέση με τη βασική μας πρόβλεψη, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σωρευτική αύξηση του παγκόσμιου εισοδήματος σχεδόν 9 τρισ. δολ. μέχρι το τέλος του 2025, αυξάνοντας τα εισοδήματα σε όλες τις χώρες και μειώνοντας την απόκλιση εισοδήματος. Δεύτερον, στο μέτρο του δυνατού, οι πολιτικές πρέπει να επικεντρωθούν επιθετικά στον περιορισμό της επίμονης οικονομικής ζημίας από αυτήν την κρίση. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να παρέχουν εισοδηματική στήριξη μέσω καλά στοχοθετημένων παροχών ρευστότητας, μισθολογικών επιδοτήσεων και ασφάλισης ανεργίας. Για να αποφευχθούν οι πτωχεύσεις μεγάλης κλίμακας και να διασφαλιστεί ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να επιστρέψουν σε παραγωγικές θέσεις εργασίας, οι ευάλωτες αλλά βιώσιμες επιχειρήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν στήριξη -όπου είναι δυνατόν-μέσω φορολογικών αναβολών, αναστολών εξυπηρέτησης του χρέους και επιδοτήσεων.
- Με την πάροδο του χρόνου, καθώς η ανάκαμψη ενισχύεται, οι πολιτικές θα πρέπει να στραφούν στη διευκόλυνση της ανακατανομής των εργαζομένων από τομείς που ενδέχεται να συρρικνωθούν σε μακροπρόθεσμη βάση (ταξίδια) σε αναπτυσσόμενους τομείς (ηλεκτρονικό εμπόριο). Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να υποστηριχθούν μέσω αυτής της προσαρμογής με μεταβιβάσεις εισοδήματος, επανεκπαίδευση και επανειδίκευση. Η υποστήριξη της ανακατανομής θα απαιτήσει επίσης μέτρα για την επιτάχυνση των διαδικασιών πτώχευσης και των μηχανισμών εξυγίανσης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των αφερεγγυότητας των εταιρειών. Μια δημόσια πράσινη ώθηση των επενδύσεων σε υποδομές σε περιόδους χαμηλών επιτοκίων και υψηλής αβεβαιότητας μπορεί να αυξήσει σημαντικά τις θέσεις εργασίας και να επιταχύνει την ανάκαμψη, ενώ παράλληλα χρησιμεύει ως ένα πρώτο μεγάλο βήμα προς τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
- Οι πολιτικές θα πρέπει να σχεδιαστούν με στόχο να τεθούν οι οικονομίες σε δρόμους ισχυρότερης, δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης. Η παγκόσμια χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, ενώ είναι απαραίτητη για την ανάκαμψη, θα πρέπει να συμπληρωθεί με μέτρα για την πρόληψη της συσσώρευσης χρηματοπιστωτικών κινδύνων μεσοπρόθεσμα και η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών θα πρέπει να διαφυλαχθεί πάση θυσία. Οι απαιτούμενες δημοσιονομικές δαπάνες και η κατάρρευση της παραγωγής οδήγησαν τα επίπεδα του παγκόσμιου δημόσιου χρέους σε ένα ρεκόρ 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Στο μέλλον, οι κυβερνήσεις πιθανότατα θα πρέπει να αυξήσουν την προοδευτικότητα των φόρων τους, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι εταιρείες πληρώνουν το μερίδιο των φόρων που τους αναλογεί, παράλληλα με την εξάλειψη των σπάταλων δαπανών.
- Οι επενδύσεις στην υγεία, τις ψηφιακές υποδομές, τις πράσινες υποδομές και την εκπαίδευση μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη παραγωγικής, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμης ανάπτυξης. Και η επέκταση του δικτύου κοινωνικής προστασίας, όπου υπάρχουν κενά, μπορεί να εξασφαλίσει την προστασία των πιο ευάλωτων, υποστηρίζοντας παράλληλα τη βραχυπρόθεσμη δραστηριότητα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
